Declaración internacional da Fracción Trotskista - Cuarta Internacional (FT- CI) ante a Folga Mundial polo Clima que terá lugar entre os días 20 e 27 de setembro.

Castellano | English | Português | Deutsch | Italiano | Català | Français

Entre os días 20 e 27 de setembro de 2019 terá lugar unha "semana de acción" convocando á Folga Mundial polo Clima. A convocatoria foi promovida por movementos como “ Fridays for Future” e “Extinction Rebellion”, así como centos de colectivos ambientalistas e ecoloxistas en distintos países. Os organizadores esixen aos gobernos que se declare a emerxencia climática e que se adopten medidas urxentes para frear a crise ambiental. Ante a urxencia da crise climática é preciso conquistar unha estratexia que permita enfrontar decididamente a causa da catástrofe ecosocial que nos ameaza: o sistema capitalista.

Capitalismo e crise ambiental global

O capitalismo prosperou dende hai séculos mediante a explotación da natureza, tanto como fonte “inesgotable” de recursos para convertelos en mercadorías ou como almacén de refugallos. Mais a capacidade da Terra de “soportar” os procesos ecodestructivos do capital está a chegar ao límite.

A necesidade de crecemento constante do capital levou á interrupción dun complexo ciclo natural que tardou millóns de anos en desenvolverse, provocando unha fractura do “metabolismo” entre a sociedade e a natureza.

O cambio climático e a crise dos ciclos biolóxicos do carbono, a auga, o fósforo e o nitróxeno; a acidificación dos océanos; a perda crecente e acelerada da biodiversidade; os cambios nos patróns no uso da terra e a contaminación química da industria, son algunhas das terribles manifestacións dunha situación completamente inédita para a humanidade: a tendencia cara á descomposición das súas condicións naturais de produción e reprodución. A esta dinámica ecodestructiva relaciónase directamente a degradación social e material de centos de millóns de persoas que sofren a miseria, o desemprego e a precariedade laboral, precisas para que o capitalismo asegure a súa rendibilidade e reprodución.

A barbarie que representa a recente multiplicación de incendios na Amazonia, resultado dos incentivos ao desmonte -intensificados pola política do ultra-dereitista Bolsonaro-, a flexibilización da lexislación ambiental e a acción directa de latifundistas e gandeiros que orquestran as queimas, é só outro episodio do continuo proceso de degradación e destrución ambiental. Mesmo na Bolivia de Evo Morales, os incendios ameazan destruír un dos bosques secos máis grandes do mundo, a Chiquitania, logo de que máis de 2 millóns de hectáreas fosen arrasadas polos incendios provocados para a extensión da fronteira agrícola. O fenómeno dos incendios forestais descontrolados é cada vez máis recorrente, como os grandes incendios que están a arrasar Siberia e o África subsahariana (máis numerosos, aínda que menos destrutivos), así como os de California o outono pasado e os que son comúns en numerosas rexións de Europa. O cambio climático e a sede de ganancias do capitalismo están a intensificalos cada vez máis.

O cambio climático, unha realidade incuestionable

Existe un amplo consenso científico en que o cambio climático relaciónase coa suba vertixinosa dos niveis de emisións dos gases de “efecto invernadoiro” na atmosfera producidos pola acción humana. Pero non da acción humana en xeral, se non das actividades desenvoltas no marco do modo de produción capitalista. Dende 1880 a temperatura media da superficie terrestre subiu case 1° C segundo diversos organismos. Unha suba da temperatura global (hoxe preto dos 15º C de media) que é evidente dende a revolución industrial e que veu acelerándose na etapa neoliberal.

As proxeccións do Panel Intergobernamental para o Cambio Climático ( IPCC, polas súas siglas en inglés), indican que a temperatura media global na superficie da Terra podería incrementarse entre 2 e 5 graos centígrados e o nivel do océano podería aumentar entre 18 a 59 centímetros nas próximas décadas, mentres advirten que as emisións pasadas e futuras de dióxido de carbono (CO2) seguirán contribuíndo ao quecemento durante máis dun milenio. Ao tempo, recentemente coñeceuse que os niveis de CO2 atmosférico pasaron as 400 partículas por millón ( ppm), podendo alcanzar nas próximas décadas cifras superiores aos 500 ppm, niveis nunca antes vistos na historia da humanidade.

Segundo o último informe deste organismo dependente da ONU, cuxas estimacións adoitan ser as máis conservadoras en comparación con outros estudos, as emisións de gases contaminantes terían que reducirse nun 45 % para 2030 -en menos de 11 anos- para evitar superar o limiar crítico de quecemento de 1,5 graos centígrados, por encima do cal se xeneralizaría a suba do nivel do mar, os fenómenos meteorolóxicos extremos e a escaseza de alimentos. A necesidade de combater o cambio climático con medidas drásticas é innegábel.

Para moita xente estas estimacións poden resultar abstractas, mais materialízanse cando se advirten as súas consecuencias reais como a potenciación de todos os fenómenos catastróficos relativos ao clima, a súa permanencia no tempo e a aceleración dos seus ritmos. Incendios incontrolábeis que arrasan cidades enteiras en todo o globo (asociados tamén á propagación de especies invasoras e unha xestión forestal orientada ao monocultivo e unicamente ao lucro), ondas de calor extremas, inundacións masivas ou secas catastróficas. Segundo as Nacións Unidas, actualmente existen máis de 20 millóns de refuxiados por causas climáticas. Se se elevase a temperatura global a máis de 2 graos, estímase que serán 280 millóns. A contaminación do aire por gases e partículas derivados do tráfico de vehículos, así como da produción industrial nas grandes cidades, producen 9 millóns de mortes anuais en todo o mundo, 800 mil persoas soamente en Europa.

O quecemento global é unha das manifestacións máis devastadoras da natureza destrutiva do sistema capitalista sobre o ambiente, pero non a única. A el súmase a contaminación do aire e a degradación do chan, a deforestación e a destrución da biodiversidade, a contaminación da auga de ríos e océanos. Segundo un estudo do WWF, entre 1970 a 2014, o tamaño das poboacións de vertebrados diminuíu nun 60 por cento en media. Unha tendencia que se agravaría se non se frea a crise ecolóxica, podendo producir unha extinción en masa da biodiversidade do planeta.

O planeta enteiro foi transformado nun inmenso vertedoiro de refugallos domésticos, industriais e agrícolas xerados pola produción, a distribución e os patróns de consumo capitalistas.

Negacionismo e “capitalismo verde”, as dúas caras da mesma moeda

Fronte ao escenario catastrófico que preanuncia o quecemento global, os poderes fácticos do capitalismo internacional oscilan entre dúas estratexias: por unha banda, unha campaña de negación das evidencias científicas tendente a presentalos como unha “ideoloxía”; polo outro, unha estratexia de promoción dun “capitalismo verde” ou “sustentable”, que impulsa acordos internacionais que son unha farsa e propón unha reconversión parcial e limitada dos sistemas produtivos, mentres fortalece o modelo de acumulación e explotación capitalista.

No campo do negacionismo sitúanse dende Trump, o Partido Republicano e o Tea Party en Estados Unidos, Bolsonaro en Brasil, ata sectores minoritarios de científicos. Pero o seu núcleo está nas grandes corporacións que son as principais responsables das emisións de gases contaminantes que xeran o cambio climático. Ao mesmo tempo que fan campaña negacionista as grandes corporacións capitalistas son plenamente conscientes das consecuencias do cambio climático e os seus efectos socio-políticos, e prepáranse para responder as súas implicacións no terreo da “seguridade” e a política exterior. O capital máis concentrado expón a militarización como instrumento de adaptación ao cambio climático: máis exércitos e forzas de seguridade privadas, que eventualmente poidan defender as illas de prosperidade no medio de océanos de miseria e degradación.

Do outro lado sitúase o “capitalismo verde”, promovido desde o Partido Demócrata norteamericano, líderes políticos dos principais países europeos como Angela Merkel, Emmanuel Macron ou Pedro Sánchez e diversos “partidos verdes”, pasando por diversas e puxantes corporacións capitalistas, organismos internacionais, ata ambientalistas e ONGs.

Trátase dun exercicio de sincretismo entre neoliberalismo e “economía verde”. Denuncian o quecemento global e acordan en custosos cumes climáticos medidas de protección ambiental, controis e grandes obxectivos de redución de emisións, que en todos os casos non foron máis que documentos diplomáticos sen maiores consecuencias prácticas.

Ao mesmo tempo, expoñen facer reparacións, limitar a produción de substancias tóxicas e a destrución de recursos naturais e desenvolver simultaneamente novas tecnoloxías “suaves”, argumentando ao mesmo tempo que se trata dunha nova fonte de crecemento económico, xa que as corporacións capitalistas poderían extraer moitos beneficios.

O Partido Verde alemán, por exemplo, propón “salvar a economía alemá” con medidas de transición ecolóxica, mentres promove a militarización do imperialismo alemán (defenderon a favor dunha intervención no conflito con Irán baixo "liderado europeo"). Unha política de “imperialismo verde” para contrarrestar a crise do capitalismo alemán.

Unha das medidas máis recentes neste campo, impulsada polo goberno de Merkel e o Partido Verde alemán, pero que comeza a ser adoptada por outros gobernos e sectores ambientalistas, procura a creación un imposto ás emisións de CO2 (gravando por exemplo o consumo de carne, os combustibles ou o tráfico aéreo) para renovar a industria cara a unha transición ecolóxica. Un imposto que provocaría a suba de prezos e un ataque á capacidade adquisitiva da clase traballadora, mentres non representa ningunha medida seria ante a crise climática. En definitiva, a estratexia neoliberal do “capitalismo verde” remata sendo “ negacionismo lixeiro”.

A esencia do capitalismo é a ampliación da ganancia e a acumulación a calquera custo, mesmo se este custo implica a destrución material do planeta. Cando China e Estados Unidos, xunto á Unión Europea, producen a maior parte dos gases de efecto invernadoiro que aniquilan a troposfera, e os capitalistas dirímense entre posturas negadoras ou cumes impotentes de xestión da crise ambiental, o resto do mundo segue sufrindo os efectos do cambio climático.

Por iso a idea dun “capitalismo verde”, que elimine de forma íntegra e efectiva as causas que están na base da catástrofe ambiental global que nos ameaza e promova un “desenvolvemento sustentable” da humanidade e o conxunto das especies que poboan o planeta, é unha quimera. A solución á crise climática global non pode nacer en ningún caso das entrañas do mesmo sistema que a produciu.

Hai que dicir que dentro deste campo hai gran número de ONGs e organizacións ambientalistas como IUCN, WWF, incluso Greenpeace, que traballan de xeito conxunto cos evanxelistas da ecoeficiencia e as petroleiras como Shell ou a Exxon, con mineiras contaminantes como Barrick Gold ou megacorporaciones como Walmart, Cargill ou Monsanto, colaborando co saqueo de recursos naturais en todo o planeta baixo a cobertura “ambientalista”.

Reformismo verde e “Green New Deal”

Dentro do espectro dos defensores dun capitalismo verde existe unha subvariante reformista que gañou moito peso no último período, propoñendo un programa con tinguiduras neokeynesianas para facer fronte á crise. É o chamado “Green New Deal” ( GND). En EEUU esta política é defendida por algúns aspirantes á presidencia do Partido Demócrata norteamericano, como Bernie Sanders e Elizabeth Warren, ou pola autodenominada “socialista democrática” Alexandria Ocasio- Cortez, e tamén comeza a ter un eco nos discursos e programas dos social liberais europeos como o PSOE ou correntes neorreformistas como Podemos.

O GND, sostén Ocasio- Cortez, permitiría aos Estados Unidos unha transición cara ao 100% de enerxías renovables nun prazo de 10 anos, á vez que promete crear millóns de empregos ligados á construción dunha rede eléctrica eficiente en todo o país baseada sobre enerxías renovables, entre outras medidas. De que xeito? Promovendo que as mega-corporacións milmillonarias, responsables da crise ecolóxica actual, sexan as que desenvolvan a infraestrutura para saír do desastre. E que para iso conten con millonarias subvencións públicas do Estado.

A idea que está detrás desta perspectiva é que se os gobernos dos principais países industrializados do mundo e as grandes multinacionais toman consciencia da situación serían capaces de adoptar medidas en favor da preservación do ambiente. Tanto o “Green New Deal” como outras propostas similares (como a Axenda 2030 da ONU), que son hoxe referentes para boa parte das forzas políticas “progresistas” no mundo, fundaméntanse na idea de que é posible un “capitalismo sustentable” e que as corporacións que xeraron a crise actual poden reconverterse nas salvadoras do planeta. Pero a ilusión de que se poida harmonizar a contradición entre os intereses capitalistas e a preservación do ambiente e da vida de centos de millóns de persoas, é utópica e reaccionaria.

O modo de produción capitalista está en total contradición coa natureza e cos procesos naturais de desenvolvemento. Para o capital, o factor determinante neste proceso é meramente cuantitativo. A feroz competencia obriga a cada capitalista para buscar constantemente formas de substituír aos traballadores por máquinas que aumenten a produtividade do traballo e a masa de bens lanzados ao mercado e, polo tanto, a cantidade de recursos naturais consumidos para producilos. A repetición constante deste ciclo de produción e reprodución do capital espreme impiadosamente todos os recursos, sen tomar en conta o tempo requirido para a súa produción e rexeneración natural.

A causa deste tipo de desenvolvemento ecodestructivo máis que a irracionalidad capitalista, é a súa lóxica inherente; o resultado lóxico dun sistema económico cuxo motor é a sede de ganancias dos capitalistas.

A “rebelión” xuvenil polo clima, as súas potencialidades e os seus límites

O 20 de agosto de 2018, a moza activista climática sueca Greta Thunberg plantouse fronte á sede do parlamento sueco cunha pancarta que dicía “Folga estudantil polo clima”. Inspirado por esta acción, desde entón o movemento “ Fridays for Future” e os “venres verdes” en cidades de Europa, nos que os estudantes faltan a clases e maniféstanse contra a crise ambiental global baixo consígnaa “Non temos un planeta B”, sumou cada vez máis adhesións e mobilizou por centos de miles en centenares de cidades por todo o continente.

Xunto ao movemento “ Fridays for future”, desenvolvéronse outras plataformas ecoloxista, como “Ende Gelände” en Alemaña, ou “ Extintion Rebellion” no Reino Unido, que sosteñen reivindicacións similares, aínda que tamén varían nos seus métodos de loita.

O pasado 15 de marzo declarouse a primeira folga global polo clima. Centos de miles de mozos tomaron as rúas en distintas cidades do mundo no marco dunha folga estudantil contra o cambio climático. En Madrid, Berlín, París, Viena, Roma e outras cidades de Europa e o mundo, as manifestacións foron masivas. O 24 de maio tivo lugar unha nova convocatoria global de folga estudantil, que seguiu mobilizando a millóns. Os próximos 20 e 27 de setembro realizarase unha nova Folga Mundial polo Clima, no que se fai un chamamento á cidadanía e a outras organizacións sociais a sumarse á convocatoria.

Os organizadores esixen aos gobernos que se declare a emerxencia climática e a adopción de medidas urxentes para frear unha crise ambiental que “é consecuencia dun modelo de produción e consumo que demostrou ser inapropiado para satisfacer as necesidades de moitas persoas, que pon en risco a nosa supervivencia e impacta de maneira inxusta especialmente ás poboacións máis pobres e vulnerables do mundo”.

Entre esas medidas atópanse a redución -a cero neto- das emisións de gases de efecto invernadoiro e evitar que a temperatura global elévese por encima dos 1,5 ° C. Para iso propoñen accións tendentes ao abandono dos combustibles fósiles e a súa substitución por enerxías renovables, tales como a paralización de novas infraestruturas fósiles, un modelo enerxético non nuclear ou a reorganización do sistema de produción.

Denuncian ademais a interrelación entre a enorme desigualdade social e a degradación do ambiente e expoñen que a transición a un “modelo ecosostible” ten que facerse atendendo ás desigualdades xeradas en función da clase social, o sexo, a procedencia, etc. No camiño a esa transición defenden a creación de fórmulas de control e participación cidadá a través da democratización de áreas da produción como a enerxía, o transporte ou a alimentación.

O feito de que a mocidade se mobilice contra a barbarie da destrución ambiental é un feito enormemente prometedor. Ademais, a incorporación do método da folga para visibilizar as súas demandas e o chamado ao conxunto das organizacións da sociedade civil é algo innovador que non se fixo antes e que lle dá máis forza ao movemento.

Fronte ás “potencias infernais” que procreou o capitalismo e cuxas consecuencias hoxe resultan inevitables, as e os mozos e mozas impulsores do movemento “ Fridays for Future” e outras plataformas similares son cada vez máis conscientes desta realidade e, aínda que dun modo moitas veces abstracto, denuncian ao sistema capitalista como causante da crise actual.

Con todo, carecen aínda dun programa definido e unha estratexia para superalo. A súa perspectiva redúcese a unha denuncia e esixencia aos representantes políticos capitalistas para que tomen medidas urxentes ou a abrazar as propostas dos chamados “partidos verdes”, pero sen apuntar decididamente contra os intereses e a propiedade dos máximos responsable desta situación: as grandes corporacións e multinacionais capitalistas.

Tampouco sosteñen unha posición contraria a medidas “verdes” como os intentos de aplicar impostos ao consumo que atentan contra a maioría da clase traballadora e os sectores populares. Pola contra, en moitos países o movemento esixe a creación dun imposto ás emisións de CO2 máis altos do que propoñen os partidos capitalistas, os cales elevarían os prezos de produtos de consumo para a maioría da poboación. Para que a mocidade logre atraer á clase traballadora á loita contra o cambio climático, é necesario un programa que expoña claramente que sexan os capitalistas, e non as masas populares, os que paguen pola crise.

En amplos sectores do movemento prima a lóxica de que para solucionar a crise ecolóxica o eixo central está nos cambios dos patróns de consumo individual, centrando a súa atención no “consumo irresponsable”. Obviamente a produción capitalista, xeradora de patróns e ciclos de consumo a escala planetaria, moldea aos “consumidores” e nesta medida o comportamento humano individual colabora coa crise ecolóxica, polo cal é desexable promover que estes patróns modifíquense xerando consciencia ambiental.

Pero a realidade é que a influencia que poden exercer os cambios do comportamento individual sobre o carácter funesto da produción capitalista sobre o medio ambiente é en moitos casos irrelevante e, especialmente, moi desigual. Un informe de Oxfam do ano 2015 demostrou que o 10% máis rico do planeta provoca a metade das emisións de CO2, mentres que o 50% máis pobre (3.500 millóns de persoas) é responsable de só o 10%.

A lóxica de centrar a iniciativa de movemento ambiental nas mudanzas do comportamento individual implica dous problemas estratéxicos. Por unha banda, porque promove unha estratexia ilusoria que favorece unha concepción individualista, diluíndo ou directamente ocultando cal é o “centro de gravidade” sobre o que hai que golpear, o capitalismo imperialista, as grandes corporacións e os estados capitalistas. Doutra banda, remata por fortalecendo o discurso reaccionario de que “a xente é responsable da crise” que vai unido a medidas para facer pagar a crise ambiental á clase traballadora e os sectores máis pobres da sociedade; un discurso que ao mesmo tempo que preserva o sistema e beneficia aos capitalistas, impide incorporar á loita ás potencias sociais capaces de enfrontala.

Unha das leccións que deixou a loita dos chalecos amarelos en Francia, un inmenso movemento social desatado inicialmente como resposta á alza no prezo dos combustibles e en protesta pola inxustiza fiscal e a perda de poder adquisitivo, é que a “transición ecolóxica” non pode recaer sobre os ombreiros da clase traballadora e os sectores populares. Fronte á crise ambiental, o problema central non é a “división” entre quen contamina e quen non o fan, senón entre a maioría social que xa está a pagar os custos da crise e os capitalistas que a xeraron.

O único xeito de enfrontar a crise ambiental global procreada polo capitalismo é que na loita implíquese a maioría da poboación coa clase traballadora á fronte. E isto é así porque a contradición capital-traballo non é unha máis das que caracterizan ao modo de produción capitalista, senón a que o estrutura, xa que, se a relación da sociedade co resto da natureza está mediada pola produción, é revolucionando a produción como se pode regular racionalmente o metabolismo coa natureza. Por iso a clase traballadora, a clase autenticamente produtora da sociedade, se se dota dunha política hexemónica e non corporativa, é a única clase que pode actuar como articulador dunha alianza social capaz de activar o “freo de emerxencia” #ante o desastre ao que nos aboca o capitalismo.

Neste sentido existen importantes exemplos de unidade entre o movemento ambiental e sectores de traballadores, como o caso do estaleiro Harland and Wolff en Irlanda, onde foi construído o Titanic, que foi declarado en bancarrota, pero os seus traballadores tomaron as instalacións esixindo a súa nacionalización e que se implemente o uso de enerxías limpas. Ou os chamados a sindicatos e sectores de traballadores a convocar a Folga polo Clima, como se está facendo en Portugal, Alemaña ou o Estado español.

Estas iniciativas son sumamente importantes, porque dun modo aínda intuitivo pero correcto, tenden a delimitar cal é o “suxeito social” que pode hexemonizar a loita por unha alternativa á destrución ambiental, a clase traballadora.

A necesidade de que a clase traballadora intégrese ao movemento coas súas propias reivindicacións e os seus propios métodos de loita (folgas, bloqueos e piquetes), é vital para o desenvolvemento do movemento. É necesario axudar a romper os prexuízos que existen en amplos sectores da clase traballadora co movemento ambiental, aínda que moitas veces estea xustificado por políticas que en nome da “defensa do ambiente” desprezaron á clase obreira equiparándoa coas patronais contaminadoras ou mesmo promovido medidas que implicaban un ataque directo ás condicións de vida da clase traballadora sen máis alternativa.

Pero, sobre todo, é preciso enfrontar e denunciar o rol reaccionario que xogan a maioría dos sindicatos burocratizados. Especialmente nos sectores da industria pesada e a industria enerxética, as burocracias sindicais actúan como os mellores socios dos capitalistas. Moitas veces opóñense a calquera medida de transición ecolóxica, por máis superficial que sexa, baixo o argumento de “salvar os postos de traballo”, cando o que esconden en realidade é unha política para salvar as ganancias dos capitalistas, atando o destino da clase traballadora aos bos negocios dos empresarios.

Ante a Folga polo Clima, a posición maioritaria entre os sindicatos europeos ou en Estados Unidos é opoñerse, ou nalgúns casos como en Alemaña, apoiala demagóxicamente, pero negándose a organizala e convocala por considerala “ilegal”. É por iso que, xunto co impulso da máis ampla auto-organización entre a mocidade, é necesario denunciar as posicións reaccionarias dos sindicatos burocráticos, que durante décadas ignoraron ou desprezaron os problemas ecolóxicos, ao mesmo tempo que se lles esixe que convoquen á folga e poñan as súas organizacións ao servizo da loita contra os capitalistas responsables da catástrofe que nos ameaza.

A declaración promovida en Alemaña pola agrupación de sindicalistas de base "ver.dei aktiv", impulsada polo grupo RIO, con máis de 500 adhesións de sindicalistas de distintas ramas de todo o país esixindo ás centrais sindicais que convoquen á folga, é unha mostra pequena pero significativa da potencialidade desta política.

Un programa transicional anticapitalista para evitar a catástrofe

Fronte a unha perspectiva absolutamente irracional á que nos aboca o capitalismo é evidente a necesidade de medidas drásticas e urxentes. Pero estas non poden depender da boa vontade dos Gobernos das potencias imperialistas que son as principais responsables do desastre actual, nin tampouco das novas axendas impulsadas polas grandes corporacións e os partidos promotores do “capitalismo verde”.

A única saída #ante a catástrofe que nos ameaza é tomar o presente e o futuro nas nosas mans mediante unha planificación racional da economía mundial, ou como diría Marx, mediante “a introdución da razón na esfera das relacións económicas”. E esta só pode ser posible se a planificación da economía atópase en mans da única clase que pola súa situación obxectiva e os seus intereses materiais ten interese en evitar a catástrofe: a clase traballadora.

Unha perspectiva pola que loitamos as organizacións que integramos a Fracción Trotskista – Cuarta Internacional no seo do movemento obreiro, da mocidade e os movementos ecoloxistas. Fronte á farsa dos cumes climáticos e as promesas dun “capitalismo verde”, é necesario despregar un programa transicional orientado cara a unha completa reorganización racional e ecolóxica da produción, a distribución e o consumo con medidas como:

· A expropiación do conxunto da industria enerxética, baixo a xestión democrática das e os traballadores e supervisión de comités de consumidores. Deste xeito o sector enerxético podería avanzar cara a unha matriz enerxética sustentable e diversificada, prohibindo o fracking (de gas e petróleo) e outras técnicas extractivistas, que permita reducir drasticamente as emisións de CO2 desenvolvendo as enerxías renovables e de baixo impacto ambiental en consulta coas comunidades locais. Ao mesmo tempo, reduciríanse os prezos abusivos da electricidade.

· A nacionalización e reconversión tecnolóxica sen indemnización e baixo control obreiro todas as empresas de transporte, así como as grandes empresas automobilísticas e metalúrxicas, para alcanzar unha redución masiva da produción automotriz e do transporte privado, mentres se desenvolve o transporte público en todos os seus niveis.

· A loita por lograr condicións seguras de traballo en todas as fábricas e empresas, libres de tóxicos e axentes contaminantes, unida á redución da xornada laboral e repartición das horas de traballo sen rebaixas salariais entre todas as mans dispoñibles, como parte dun plan xeral de reorganización racional e unificada da produción e a distribución en mans da clase traballadora e as súas organizacións.

· A expropiación da propiedade dos grandes terratenentes e reforma agraria para pequenos campesiños e pobos orixinarios. Expulsión de empresas imperialistas, confiscación dos seus bens e expropiación baixo control obreiro de todo o complexo industrial agroalimentario e exportador. Monopolio do comercio exterior e nacionalización da banca para financiar a reconversión e diversificación do modelo agroalimentario sobre bases sustentables e democráticas. Prohibición do glifosato, eliminación progresiva de todos os agrotóxicos e prohibición da súa libre comercialización, e investimento en investigación en métodos alternativos, como a agroecología, entre outros.

· A imposición de orzamentos ben dotados para a conservación da biodiversidade, tanto de especies como da gran variedade de ecosistemas do planeta, con especial fincapé nos que están en maior risco. Rexeneración das áreas degradadas (mares, ríos, lagos, bosques e campos) en base a impostos progresivos ao gran capital.

· A prohibición da megaminería contaminante, a nacionalización da minería tradicional baixo control obreiro e a súa articulación co desenvolvemento dunha industria de recuperación de minerais da chatarra electrónica, implementando a “minería urbana” para a reciclaxe de minerais escasos dos aparellos electrónicos e outros produtos. Expulsión das mineiras imperialistas e confiscación dos seus bens para remediar o dano feito ás comunidades afectadas. Prohibición da apropiación privada de bens públicos como a auga.

· A abolición da débeda nos países dependentes e semicoloniais, que é unha forma de coerción para adoptar axustes neoliberais antiecolóxicos, así como a expropiación de todas as empresas contaminantes nos países periféricos. É inimaxinable resolver a crise ecolóxica neses países sen independencia respecto do imperialismo.

· A apertura das fronteiras e peche dos centros de detención de migrantes fronte ao drama da inmigración, produto da pobreza e a espoliación imperialista, pero tamén en moitísimos casos pola crise climática.

· Unha política radical que tenda a evitar os residuos e a reciclalos. Non alcanza coas instalacións de filtrado, depuración, etc. Fai falta unha conversión industrial fundamental que evite, a priori e na súa orixe, a contaminación. Isto implica tamén terminar coa obsolescencia programada.

· O levantamento do segredo empresarial (que permite, por exemplo, ocultar as emisións tóxicas) e a obrigación de levar rexistros públicos onde se especifiquen as materias primas e os produtos utilizados.

Este programa, xunto a outras medidas de imperiosa necesidade, é obviamente imposible de alcanzar nos marcos do capitalismo. Para levalo a cabo fai falta unha estratexia revolucionaria que enfronte decididamente aos responsables do desastre. A mocidade que hoxe sae ás rúas en todo o mundo para loitar pola “xustiza climática” ten o desafío de avanzar na radicalización do seu programa para expor a única perspectiva realista para enfrontar a catástrofe: impulsar a loita de clases para terminar co sistema capitalista e poñer todos os resortes da economía mundial en mans da clase traballadora.

Socialismo ou barbarie: por unha estratexia revolucionaria e internacionalista

Moitos científicos, ecoloxistas, organismos internacionais e ata grandes medios de prensa, caracterizan o momento actual como un momento de “crise civilizatoria”, que non ten volta atrás e só queda adaptarse ao desastre. Ante a catástrofe preanunciada, a ideoloxía capitalista non só sementa o medo (o que dá fundamentos tanto a políticas securitarias como a saídas individuais baixo o liderado dos gobernos capitalistas e as grandes empresas), senón que nega de plano toda perspectiva emancipadora. Desde o cinema e a televisión vivimos un bombardeo constante de distopías: é máis fácil imaxinar mundos catastróficos, postnucleares, invasións de extraterrestres e ata zombies, que unha sociedade que racionalmente garanta a supervivencia do planeta e de todas as súas especies.

Fronte a unha perspectiva de catástrofe, que non está descartada en absoluto, o problema fundamental radica en se a adaptación estará en mans do capital ou da maioría desposuída da sociedade. Por iso, a crise ecolóxica volve situar como a única perspectiva de salvación da humanidade e o planeta, a loita polo comunismo, a da sociedade de produtores libres asociados en harmonía coa natureza. Un combate no que clase traballadora debe situarse como suxeito hexemónico, tomando as demandas ambientais non só como parte da loita por mellorar as súas condicións de vida, senón por dar unha saída progresiva ao ecocidio que prepara o capitalismo.

Esta é a precondición indispensable para instaurar un sistema baseado na solidariedade, que recompoña racionalmente o metabolismo natural entre a humanidade e a natureza, e que reorganice a produción social respectando os ciclos naturais sen esgotar os nosos recursos, terminando ao mesmo tempo coa pobreza e as desigualdades sociais.

Ante a catástrofe ambiental que nos ameaza, a disxuntiva exposta por Rosa Luxemburg, “socialismo ou barbarie”, adquire unha renovada significación. Na véspera da carnicería imperialista que comezou en 1914, a gran revolucionaria polaca advertía que “se o proletariado fracasa en cumprir as súas tarefas como clase, se fracasa na realización do socialismo, estrelarémonos todos xuntos na catástrofe.” Para Luxemburgo, o socialismo non era un destino predeterminado pola historia; o único “inevitable” era o colapso ao que levaba o capitalismo e as calamidades que acompañarían este proceso se a clase traballadora non lograba impedilo.

No noso século, as condicións da época das crises as guerras e as revolucións se reactualizan, enfrontando á clase obreira e os pobos do mundo non só á barbarie da guerra e a miseria, senón de catástrofe ambiental e a potencial destrución do planeta. Un proxecto verdadeiramente ecolóxico que enfronte a crise ambiental á que nos conduce o capitalismo só puiden selo en tanto sexa comunista e a clase traballadora, aliada ao conxunto dos sectores populares, dispóñase subxectivamente á vangarda de impoñelo mediante a loita revolucionaria, contra a resistencia dos capitalistas.

* * *

A Fracción Trotskista - Cuarta Internacional ( FT- CI) é unha organización revolucionaria internacional, impulsora da Rede Internacional de diarios A Esquerda Diario en 12 países e 8 idiomas. Está integrada por:

ARXENTINA: Partido dos Traballadores Socialistas ( PTS) / BRASIL: Movemento Revolucionário de Trabalhadores ( MRT) / CHILE: Partido dos Traballadores Revolucionario ( PTR) / MÉXICO: Movemento dos Traballadores Socialistas ( MTS) / BOLIVIA: Liga Obreira Revolucionaria ( LOR- CI) / ESTADO ESPAÑOL: Corrente Revolucionaria de Traballadoras e Traballadores ( CRT) / FRANCIA: Courant Communiste Révolutionnaire ( CCR) que forma parte do NPA ( Nouveau Parti Anticapitaliste) / ALEMAÑA: Revolutionäre Internationalistische Organisation (RIO) / ESTADOS UNIDOS: compañeiros e compañeiras de Left Voice / VENEZUELA: Liga de Traballadores polo Socialismo ( LTS) / URUGUAI: Corrente de Traballadores Socialistas ( CTS) / Organizacións simpatizantes: ITALIA: Frazione Internazionalista Rivoluzionaria ( FIR) / PERÚ: Corrente Socialista das e os Traballadores ( CST) / COSTA RICA: Organización Socialista (OS).